Çocuğumun üstün zekalı olduğunu nasıl anlarım?
Bilimsel olarak, IQ puanı 130 ve üstünde olan çocuklar “üstün zekalı” olarak adlandırılır. Okul öncesi bunu teşhis etmek zordur. Dikkate alınması gereken kısım da, teşhis için kullanılan testlerin çok önemli olduğudur. Almanya’da, teşhis için uzun bir sürece yayılan gözlemler ve testler yapılmaktadır. Bunu yapan uzmanlar akademik olarak bu alanda uzmanlaşmışlardır. Sertifika programları ile bu alanda eğitim alma ve test uygulama Almanya’da yasal değildir. Buna kesinlikle katılmaktayım çünkü test yapmak ve uygulamak uzun yıllar tecrübe gerektiren ve uzmanlaşmadan yapılmaması gereken testlerdir.
Türkiye’de ekseriyetle WİSC vb. testler yapılmaktadır, fakat bu bizim en aşina olduğumuz testler Almanya’da ilk tercih edilen testler değillerdir. IQ testleri her zaman tam olarak doğruyu yansıtmaz çünkü sadece anlık olarak çocuğun kapasitesine ışık tutar. O gün karnı aç olabilir, uykusuzdur, üzgündür. Bunların hepsi çok büyük etkendir. Lütfen test yaptırmadan önce iyice araştırın.
Üstün zekanın nasıl oluştuğu hala araştırılan bir konudur. Bilim adamları genetik faktörlerin önemli bir etken olduğunu ve çocuklukta kazanılan algılardan oluştuğunu düşünmektedirler. O yüzden çocuğunuzun üstün zekaya sahip olup olmadığını anlamak için geç kalmamak gerekir. Erken fark edilir ve eğitim ve uygulamalarla beslenirse akademik ve sosyal hayatında daha sağlıklı olma şansı yükselir.
Erken teşhis edilen üstün zekalı bir çocuk eğer gereken eğitimle desteklenmezse tekrar kaybolabilir. 30 aydan itibaren üstün zeka teşhis edilebilir, burada en önemli olan konu üstün zekalı olup olmadığını teşhis etmek değil, yeteneklerini ve spesifik olduğu alanları keşfetmektir. Çocuğun akademik başarısı öncelikli olmamalıdır. Maalesef insanların çoğu, başarılı olan çocukları ve yüksek notları üstün zeka olarak görmektedir. Bu algı tamamen yanlıştır. Üstün zekalı çocukların çoğu duygusal ve sosyal olarak göze batmaktadır. Hatta okulda, odaklanma sorunu yaşayan ve uyumsuz çocuklar olarak adlandırılırlar.
Çocuğunuzun bu davranışlarına dikkat ediniz:
Gelişim sürecinde bir veya birkaç aşamayı atlıyorsa, (örn: emeklemeden yürüme)
Çocuğunuz erken konuşuyorsa ve karmaşık cümleleri erken kuruyorsa,
Kelime hazinesi çok genişse,
Hemen göz teması kuruyor ve erken el göz koordinasyonu,
Etrafını çok çabuk merak ediyor ve uzunca gözlemliyorsa,
Kuvvetli bir hafızaya sahipse ve etrafını detaylı olarak gözlemliyorsa,
Erken yaşta sayılara, harflere, sembollere ilgi ve kendiliğinden öğrenme varsa,
Aşırı duygusallık, aşırı hassasiyet varsa,
Çocuğunuz çok soru soruyorsa ve sorduğu şeyler yetişkinleri ilgilendiren konularsa, bunun içerisinde “Bu ne?” diye sormaması ve kendiliğinden sadece sizden duyarak söylemesi erken yaşta fark edilen davranış şeklidir.
Sorduğu sorular sizi şaşırtan sorularsa,
Kendi yaşından büyük çocuklarla anlaşıyorsa,
Kendi başına, harfleri, sayıları, okumayı, yazmayı öğreniyorsa, ( Burada ayırt edilmesi gereken, siz çocuğunuza öğretmeden ve ona söyleyerek tekrar yapmasını beklemeden öğrenmesidir.)
Çabuk sıkılıyorsa,
Ödevlerinde sıkılıyorsa,
Farklı düşünme tarzına sahipse,
Sosyal olarak açık değilse,
Mükemmeliyetçi ise,
Takıntıları varsa,
Kendi dünyasında kalmayı seviyorsa, kendi başına saatlerce lego benzeri oyuncaklarla oynuyorsa,
Üstün zekalı bir çocuk, kendini matematiksel, konuşma, spor, müzik ve sosyal alanlarında gösterebilir. Bu çocuklar en az iki alanda üstündürler.
Üstün zekalı olan çocuklar gereken eğitim ve uygulamaları almazlarsa, zamanla okulda olumsuz davranış sergileyebilirler çünkü derste sıkılmaları çok normaldir ve sınıf arkadaşları tarafında dışlanmaları çok normaldir. Kendi ilgi alanları diğer yaşıtlarıyla örtüşemez, çünkü algıları ve ihtiyaçları yaşıtlarından oldukça farklıdır. Çocuğunuz farklıysa geç kalmadan bir pedagoga başvurun.
